موقعیت جغرافیایی 
       سرزمین چین در دورترین قسمت شرقی آسیا قرار گرفته و از هندوستان بوسیله كوهستانهای بلند جدا گردیده است. حاصلخیزترین بخش چین در نواحی جلگه ای آن بیشتـر در شمال شرقی قرار گرفته و مناطق مسكونی و پر جمعیت آن را به وجود آورده است. 
      چینی ها از نژاد مغول بوده و از جمله اقوام نادری هستند كه از همان ابتدا در سرزمین خود ساكن بوده اند و سرزمین خود را به جای چین “ تی ین هو ” یعنی زیر آسمانها نام نهاده اند. 
      جامعه چین از روزگار كهن جامعـــــه ای طبقاتی بوده است و بیشتر شهروندان را دهقانان فقیر تشكیل داده اند. سلسله های پادشاهی ( امپراطوری ) چین به ترتیب عبـــارتند از : هیا، شانگ، جو، چین، هن. در دوره دودمان جو ( 1123تا 221 ق. م ) فئودالیسم در چین بنیاد نهاده شد و قدرت سیاسی بین شمار زیادی از زمین داران بزرگ تقسیم شد. 
      یكی از درخشان ترین دوره های چین ظهـــور سلسله تانگ ( 907تا 618 میلادی )‌بود كه كشـــور را به صورت مركز سیاسی، اقتصادی و فرهنگی آسیا در آورد. 
      مغولان در قرن 13 میلادی ضمن عبـور از دیوار چین و شهر پكن را تصرف كردند. قوبیلای خان آنجا را پایتخت خویش نمود. ماركوپولو هم از این كشور در زمان مغولان دیدن نمود. 
آئین های چین باستان :
      در چین ادیان و فلسفه های گوناگونی رواج داشت كه مهمتـــرین آنها اندیشه های كنفوسیوسی، دائوئی ( تائوئی )‌، و بودایی بود. كنفوسیــوس ( 407 –551 ق.م )‌مبلغ وفاداری و نظم و احترام بود. فلسفـــه او بر بنیان ذن یعنی عواطف و مهر و محبت انســـانی قرار داشت. عشق به ابا و گذشتگان در اندیشه كنفوسیوس جایگاهی ارجمند داشت. 
     لائوزی ( قرن شش ق. م ) بنیانگذار دائوئیسم بود. به عقیده او انســان در حقیقت جزئی از كاینات است و باید به طــــور تام و تمام با آن همساز و همنـــوا باشد. كاینات تابع اصول “ یین ” و “ یانگ ” است. یین نیروی مؤنث و یانگ نیروی مذكر است. نماد دائوئیسم بیانگر اتحاد یین و یانگ است. آئین بودایی در حدود قرن دوم میلادی از طریق جاده ابریشم كــــه راهی بازرگانی بود، از هند به چین رسید. بخشی از معماری معابد چین مربوط به آیین بودایی است. 


معماری چین: 
      معماری چین نیز همانند سایر هنرهــــای آن از گستردگی و تنـوع فراوان برخوردار است، هر چند آثار معماری آنـــان گاه به علت استفاده از مصالح كم دوام از بین رفته اند، ولیكن آنچـــه از این آثار باقیمانده، گویای این حقیقت است كه آثار چین در حد معماریهای مصر و بین النهـــرین و ایران باستان است. به طور كلی معماری چین شامل معابد ( كنفوسیوسی، لائوتسه، بودایی ) پاگودا، قصر، دیوار بزرگ چین، خانه و دیرها، آرامگاهها و معابد صخره ای (‌غارها ) است.

خانه چینی: 
       اولین سكونتگاههای چینی گودالهایی هستند كه به صورت دایره ساخته شده اند و روی آن را با شاخ و برگ درختان پوشانده اند. 
       از نظر تزئینی نمونـــه های خانه گلی دوره هان كاملا شبیه سبك های موجــــود در چین است. مدخل اصلی در داخل توسط “ مانع ارواح ” ( دیواری در مقابل مدخل ) حفاظت می شود، به طوریكه حیاط از داخل خانه از نظر پنهــــان است. بر اساس عقاید چینی، شیاطین و ارواح پلید در خط مستقیم حركت می كردند و این دیوارها در مقابل مدخل مانع ورود آنها به داخل خانه می شدند. 
       ساختمان معماری خانه امروز چین دقیقا به نمونه اولیه خویش در هزار سال پیش شباهت دارد. اجزای ضروری این ساختمانهــــا عبارتند از : یك تالار چهار گوشه زیر یك بــــام نوك تیز با قرنیزهای بر آمده، بر روی یك شبكه نگاهدارنده و ستونهــای چوبی، كه دیوارها هیچ نقشی در نگاهـداری از سقف ندارند بلكه در حكم پرده ها و تیغه های جدا كننده می باشند. معماری چین در چهارچوب این فرمول محـدود، توجهش را بر نمای ساختمــان متمركز می كند. كارایی ساختمان غالبا تابع تزئینات آن بود. جالب توجه است كه در طی چند قرن جهت همه ساختمانها شمالی ـ جنـــوبی بوده است. در معابد یا منازل چینی بام بسیـار اهمیت دارد، جنس آن از آجر و كاشی است و اگر بر سریرهای سلطنتی سایه افكند زرد و گرنه سبز، ارغـــوانی، سرخ یا آبی است. 

معابد چینی:  
       در معماری هر كشوری پرستشگاههــا از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردارند. مجموعه معابد به جای مانده در كشور چین با توجه به تعدد و تنوع ادیان مورد قبول در آن بسیــار متنوع می باشند. كه این معابد عبارتند از: 

1-      معابد بودایی: به این معابد راههــای طبیعی بسیار زیادی منتهی می شود، كه معمولا بر سرازیر های پیچ در پیچ كشیده شده و با دروازه های آراسته ای بنام “ پای لوش “ مشخص گردیده است. بـرای رهانیدن شیطان در برخی مدخلهـا، پیكره های كراهت انگیزی گذاشته شده است. رواج آئین بودایی ظاهرا تغییر مهمی در طــرح معابد چینی بوجود نیاورد، چون معابد تائویی و بودایی را از روی یك نقشـه می ساختند كه در واقع همـــــان نقشه خانه چینیان بود و آن را برای مقـــاصد مذهبی آماده می كردند. ترتیب حیاط سازی، با تالارهای مجـاور، شبیه خانه های مسكونی بود. تالارهای واقع در حیاطهای جلو اختصــاص به پرستش خدایان یا بودا داشت، در صـــورتی كه نقاط مسكونی در پشت معبد محل اقامت راهبان بود. 
عمده مصالح معابد بودایی چـوب و سنگ است. سقف شیـــروانی است و از پوشش سفـــالی یا چوبی ساخته شده است. در بیشتر معـــابد روی سقف بنایی به شكل كشتی قرار دارد كه از نظــر هنر بودایی سمبلیك است و به طـــــور كلی سقف این بناها دارای تزئینات پر كــاری است. در معبد رنگ مسلط بر مجموعه بنا رنگ قرمز است. 
معابد كنفوسیوسی : دلاویزترین معـــــابد چینی آنهایی است كه در پكن به دین ملی و رسمـــی آن كشور اختصاص داده شده است. معبد كنفوسیوس دارای طاقهـــای باشكوهی است كه با ظرافت بسیار كنــده كاری شده، ولی خود معبد بیشتر نمودار حالت فلسفی دارد تا هنــــری. به طور كلی ستونهـای معابد، چوبی و سنگی است و غالبا به صـــورت ستون پیكره ای از اژدها و سیمرغ كه در روبروی مدخل معبد قرار داده شده است. 

پاگودا :  
     از آثار برجسته و شاخص هنر معماری خاور دور بویژه چین پاگودا است. این بناهای چتری شكل. چند طبقه اند كه تعداد طبقات آنهـا فرد است چون عدد زوج در نزد چینی ها نحس است. پاگودا از درون دارای پله های مارپیچی و گردان است. هر چتر به ایـــوان گردی ختم می شود كه ماموران حكومتی در این ایوانها مسائل مملكتی را را بررسی می كردند، دومین كاركرد این بناهـــا جهت دعا و نیایش بوده و سوم پیشگویان چین در آن بخش طالع بینی می كردند و از طرفی جهت وزش باد را مشخص می نمود. 
     پاگودا نوعی از ساختمان سازی و معماری بودایی است كه به نماد كشور چین تبدیل شده است، این بناها كه بیشتر در روستـــاها برافراشته شده اند و جزء طبیعی آن نقاط به نظر می رسند و از استوپای هندی تقلید شده اند، با این تفاوت كه چینیها به جـــای نقشه گرد، نقشه چهار، شش یا هشت ضلعی را ترجیح می دادند و طبقات را تا ارتفاع حداكثر 90متر روی یكدیگر می انباشتند. 

دیوار چین: 
     مهمترین آثار چینی ها دیوار چین است كه تا به امروز پا برجاست. این دیوار از شمال شرق چین به سمت شمال غرب امتـــداد دارد كه طول آن 6400 كیلومتر و ارتفاع دیــوار 7 الی 5/7 متر است، عرض دیوار هم حدودا 5/7 متر است، به فاصلــه هر چند متر برجهای دیده بانی در دیوار بزرگ تعبیه گردیده است. دیوار دارای چهار دروازه بزرگ است، مصالح این دیوار از آجر و سنگ است، سازنده این دیوار “ شی هوانگ دی ” خاقــان “ بنیانگذار سلسله چین ” بود. این دیوار جهت حفاظت چین از هجـــوم اقوام بیابانگرد زرد پوست به نام “ هونها ” بوده است. این دیوار از قرن 4 ق.م به صورت دیوارهای بریده از چینه و گل وجود داشته است ولی در زمان امپراطوری شی هوانگ دی، این دیوارهای مجــزا به یكدیگر متصل شد و از مصالح سنگ و آجر در ان استفاده كرد. 


سبك های معماری چینی ( شمالی و جنوبی ):
       در ساختمانهای مذهبی اعم از پاگوداهـــا و معبدها می توان دو سبك مشخص معمـــاری چینی را مشاهده كرد. این دو سبك معمولا شمالی و جنوبی خوانده می شود.
       تفاوت عمده میان این دو سبك عبارتنـــد از : انحنای شیب سقف و مقدار تزئینـات لبه بامها و پیش آمدگی آنهاست. در سبك جنوبی، سقفها به اندازه ای انحنـا پیدا كرده اند كه گوشه های آنها، مثل شاخ گاو به طرف بالا متمایل می شود. 
       سبك شمالی را غالبا سبك قصـــری می نامند، زیرا كه بهتــرین نمونه های این نوع معماری را در عمارات با شكوه شهر ممنوع و آرامگاههای خاقانهای سلسله های منگ و منچو می تــوان دید. در سبك قصــری، انحنای بام نرم است و به شیب و سقف چادر شبیه شده است، تزئینات نیز كمتر و محدودتر است. مجسمه فقط در گوشه های بامها دیده می شود. 
     شایان ذكر است كه درباره معماری چین، كمتر سخنی گفته یا مطلبی نوشته شده است، شاید به این دلیل باشد كه ساختمانهای انـــدكی از روزگاران گذشته بر جای مانده اند یا سبك معماری چین در سده های گذشته دستخـــوش تحولات چشمگیر نشده است، ساختمان در چین امروز دقیقــــا به نمونه اولیه خویش در هزار سال پیش شباهت دارد.